● Małżeństwo jest przymierzem (wspólnotą) mężczyzny i kobiety. Powstało ono z zamysłu Boga, który stworzył mężczyznę i kobietę i dał im nakaz, by się rozmnażali. Celem małżeństwa jest dobro wspólne małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa. Cechami małżeństwa – „Co Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela”- Mt 19,6 – jest jedność, wierność i nierozerwalność. Małżeństwo chrześcijańskie jest znakiem, sakramentem Chrystusa i Kościoła. Udzielona w sakramencie małżeńskim łaska udoskonala ludzką miłość małżonków na wzór miłości Chrystusa do Kościoła, umacnia ich nierozerwalną jedność, daje moc wzajemnego przebaczania i pomagania, uświęca ich na drodze do życia wiecznego.
Wyrażenie „ślub kościelny” lub stwierdzenie „ksiądz daje ślub” kryją w sobie pewne nieporozumienie. Bowiem sakramentu małżeństwa udzielają sobie sami narzeczeni, którzy w obecności kapłana i dwu świadków oraz wiernych zebranych na tej uroczystości wypowiadają słowa przysięgi małżeńskiej: ” Ja, N.. biorę ciebie, N.. za żonę (za męża) i ślubuję ci …” po czym wymieniając obrączki, jak widoczny znak łączącej ich miłości małżeńskiej mówią: „Żono (mężu) przyjmij tą obrączkę, znak mojej miłości i wierności, w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.”
Kapłan jako żywe narzędzie Chrystusa wypowiadając słowa: „Co Bóg złączył człowiek niechaj nie rozłącza” – następnie dodaje: „Małżeństwo, któreście między sobą zawarli, ja powagą Kościoła Katolickiego potwierdzam i błogosławię w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.”
Ksiądz asystując ślubującym nupturientom i błogosławiąc zawarty przez nich samkramentalny związek małżeński jest jego urzędowym świadkiem z ramienia Kościoła.
● Małżeństwo w nauce i prawie Kościoła
- Katechizm Kościoła Katolickiego
Sakrament małżeństwa jest znakiem związku Chrystusa i Kościoła. Udziela on małżonkom łaski miłowania się wzajemnie tą miłością, jaką Chrystus umiłował Kościół. Łaska sakramentu udoskonala zatem ludzką miłość małżonków, umacnia ich nierozerwalną jedność i uświęca ich na drodze do życia wiecznego (1661 KKK).
- Kodeks Prawa Kanonicznego
Małżeńskie przymierze, przez które mężczyzna i kobieta tworzą ze sobą wspólnotę całego życia, skierowaną ze swej natury do dobra małżonków oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostało między ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godności sakramentu (1055 KPK ).
- Encyklika „Humanae vitae”
Bardzo doniosły obowiązek przekazywania życia ludzkiego, dzięki któremu małżonkowie stają się wolnymi i odpowiedzialnymi współpracownikami Boga-Stwórcy, napełnia ich zawsze wielką radością z którą jednak idą niekiedy w parze niemałe trudności i kłopoty. Jeżeli w każdej epoce pełnienie tego obowiązku stawiało przed sumieniem małżonków trudne problemy, to współczesny rozwój społeczeństwa ludzkiego spowodował takie przemiany, że powstały nowe zagadnienia, których Kościołowi nie wolno pomijać milczeniem, ponieważ odnoszą się one do spraw tak ściśle związanych z życiem i szczęściem ludzi.
- Adhortacja „Familaiaris consortio”
Kościół, świadomy tego, że małżeństwo i rodzina stanowią jedno z najcenniejszych dóbr ludzkości, pragnie nieść swoją naukę i zaofiarować pomoc tym, którzy znając wartości małżeństwa i rodziny, starają się pozostać im wierni; tym, którzy w niepewności i niepokoju poszukują prawdy; i tym, którzy niesłusznie napotykają na przeszkody w realizowaniu własnej wizji rodziny. Podtrzymując pierwszych, oświecając drugich i wspierając tych, którym stwarzane bywają trudności, Kościół pragnie służyć każdemu człowiekowi, zatroskanemu o losy małżeństwa i rodziny.
- Adhortacja „Amoris leatitia”
Radość miłości przeżywana w rodzinach jest także radością Kościoła. Jak wskazali Ojcowie synodalni, pomimo licznych oznak kryzysu małżeństwa, „pragnienie rodziny jest stale żywe, zwłaszcza wśród ludzi młodych i motywuje Kościół”[1]. Odpowiadające na to pragnienie „chrześcijańskie przepowiadanie dotyczące rodziny to doprawdy dobra nowina”.
● Formalności przedślubne
W sprawach zawarcia sakramentu małżeństwa narzeczeni zgłaszają się do kancelarii parafialnej [✽] minimum na trzy miesiące przed planowaną datą ślubu. Jeżeli narzeczony lub narzeczona nie są obywatelami Polski lub ślub ma odbyć się poza granicami naszego kraju formalności związane z zawarciem sakramentalnego małżeństwa załatwiać należy na sześć miesięcy przed planowaną datą ślubu. Wydłużony okres formalności przedślubnych należy przewidzieć również w przypadku małżeństw międzywyznaniowych.
W celu spisania protokołu przedmałżeńskiego zwanego badaniem kanonicznym nupturientów / czytaj więcej >>> / do kancelarii parafialnej narzeczeni przychodzą wspólnie i osobiście (nie mogą działać przez pełnomocników) przedkładając swoje dowody osobiste (lub paszporty) oraz:
1. Świadectwa sakramentu chrztu świętego obydwu stron.
2. Świadectwa bierzmowania obydwu stron.
3. Dyplomy ukończenia nauki religii z ostatniej klasy – obydwu stron.
4. Zaświadczenie o ukończeniu kursu przedmałżeńskiego w katolickiej poradni rodzinnej. Z obowiązku odbycia kursu narzeczonych nie zwalnia ukończenie religii na poziomie maturalnym.
5. Dokument z USC stwierdzający brak przeszkód do zwaracia związku małżeńskiego w wypadku, gdy ma być to tzw. ślub konkordatowy czyli sakramentalny związek małżeński wraz ze skutkami cywilnymi. Dokument USC musi być wystawiony nie wcześniej, niż 6 miesięcy przed planowaną datą ślubu. Jeśli narzeczeni zawarli już kontrakt cywilny przynoszą także dokument z USC stwierdzający zawarty związek.
6. Strona owdowiała przynosi – akt zgonu współmałżonka.
7. Jeśli nupturienci (narzeczeni) bądź któreś z nich wcześniej było związane z inna osobą sakramentem małżeństwa, którego nieważność orzekły władze Kościoła należy dostarczyć dokument ten fakt potwierdzający. Jeżeli zawarcie nowego sakramentalnego małżeństwa obwarowane zostało jakąś klauzulą (zastrzeżeniem) narzeczeni winni roztropnie rozważyć czy warunek ten spełniają.
8. W przypadku, gdy narzeczni pochodzą spoza naszej parafii winni przedłożyć zaświadczenie (tzw. licencję) od księdza proboszcza parafii w której spisywany jest protokół kanonicznego badania narzeczonych.[✽]
9. Obowiązek uzyskania licencji spoczywa także na narzeczonych będących parafianami, a chcącymi zawrzeć sakramentalny związek małżeński poza parafią.
W ramach przygotowań do sakramentu małżeństwa przyszli małżonkowie odbywają dwie spowiedzi św. ; jedną na około dwa miesiące przed zawarciem związku, drugą w ostatnim tygodniu przed ślubem, by w stanie łaski uświęcającej przystąpić do sakramentu małżeństwa.
Uwagi:
1. Jeżeli narzeczona lub narzeczony nie władają językiem polskim obowiązek wynajęcia i opłacenia tłumacza przysięgłego spoczywa na narzeczonych bądź ich rodzinach. To samo dotyczy osób posługujących się językiem migowym.
2. Wraz z wyrażeniem woli zawarcia sakramentalnego związku małżeńskiego i rozpoczęciem formalności z tym związanych narzeczeni wyrażają mliczącą zgodę (patrz: Kodeks Cywilny >>>) na przetwarzanie ich danych osobowych w celu realizacji wymogów określonych w Kanonie 1069 Kodeksu Prawa Kanonicznego tj. wygłoszenia zapowiedzi przedślubnych.
3. Narzeczeni nie mają prawa żądać od księdza proboszcza zaniechania wygłoszenia zapowiedzi. Natomiast mogą wystąpić do biskupa diecezjalnego z umotywowaną pisemną prośbą o zwolnienie z wygłoszenia zapowiedzi przedślubnych. Każda decyzja wydana w tym zakresie przez biskupa jest niezaskarżalna.
4. Przez władze Kościoła nie są honorowane zaświadczenia o ukończeniu internetowych kursów przedmałżeńskich.
5. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa w zakresie ochrony danych osobowych (w tym RODO) nupturienci mają prawo podać dane personale świadków, a proboszcz parafii – w sprawach związanych z planowanym ślubem – ma prawo je przetwarzać.
[✽] Pozycja kanoniczna osób fizycznych według Kodeksu Prawa Kanonicznego
Parafianinem jest osoba zamieszkująca na terenie parafii na stałe (kan. 100 KPK) lub przebywająca tymczasowo, lecz co najmniej 3 miesiące (kan. 101 § 2 KPK). Zarówno przez zamieszkanie stałe jak i tymczasowe, każdy uzyskuje własnego proboszcza (kan. 107 § 1 KPK). Proboszczem własnym jest proboszcz miejsca aktualnego pobytu (kan. 107 § 3 KPK).
Wobec powyższych uregulowań prawnych wynikających z Kodeksu Prawa Kanonicznego informujemy, że fakt stałego lub tymczasowego zameldowania na mocy przepisów prawa cywilnego nie określa uprawnień parafianina. Osoba zameldowana, która nie przebywa na terenie parafii wszelkie formalności np. związane z chrztem, byciem rodzicem chrzestnym, ślubem lub pogrzebem załatwia z proboszczem aktualnego miejsca swojego pobytu.
Czytaj:
Bóg obecny w skaramencie małżeństwa
Małżeństwo w Biblii